Πριν λίγες μέρες είδαμε να κυκλοφορεί ευρέως στο διαδίκτυο ένα σύντομο
βίντεο στο οποίο φαινόταν ξεκάθαρα υπάλληλος ασφάλειας του ΗΣΑΠ να επιτίθεται
λεκτικά σε βάρος νεαρού αφρικανού επιβάτη, με πρόσχημα ότι θα έπρεπε να μεταφερθεί
στο τελευταίο βαγόνι διότι κουβαλούσε μια βαλίτσα.
Η εικόνα σοκάρει. Αυτό άλλωστε είναι στοιχείο της φύσης της. Οι διάλογοι,
το ύφος και ο τρόπος με τον οποίο ο συγκεκριμένος υπάλληλος απευθύνεται προς
τον επιβάτη είναι σχεδόν τρομακτικά. Ακόμα όμως και αν δεν τρομάξαμε εμείς που
βλέπαμε το βίντεο, ας φανταστούμε πως μπορεί να ένιωσε εκείνος που βίωσε αυτή
τη συμπεριφορά.
Όπως σε όλες τις περιπτώσεις, έτσι κι εδώ, το γεγονός ότι το συγκεκριμένο
περιστατικό είδε το φως της δημοσιότητας συνέβαλε ώστε να ληφθούν άμεσα μέτρα
από την ΣΤΑΣΥ Α.Ε. αλλά και να δημιουργηθεί ένα κλίμα ευαισθητοποίησης της
κοινής γνώμης για την ρατσιστική επίθεση που δέχθηκε ο νεαρός επιβάτης του
ΗΣΑΠ.
Ωστόσο, αυτό το περιστατικό είναι μόνο ένα από τα δεκάδες τα οποία λαμβάνουν
χώρα καθημερινά σε πολλές γωνιές της χώρας, σε βαγόνια τρένων, σε δημόσιες
υπηρεσίες, σε ιδιωτικές συναλλαγές, σε λεωφορεία, πλοία, σχολεία, νοσοκομεία, ή
σε εργασιακούς χώρους. Τα περισσότερα από αυτά τα περιστατικά μένουν στην
αφάνεια, σπάνια καταγγέλλονται και ακόμη σπανιότερα λαμβάνονται μέτρα για την
μη επανάληψή τους. Οι άνθρωποι που βιώνουν παρόμοιες συμπεριφορές δεν προχωρούν
συχνά σε διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Ίσως από φόβο, ίσως από έλλειψη
εμπιστοσύνης προς τις ελληνικές αρχές. Όποιοι και να είναι οι λόγοι, το
αποτέλεσμα είναι ότι η κατάσταση αυτή συνεχίζεται χωρίς να λαμβάνονται μέτρα
προστασίας των ανθρώπων που υφίστανται διακριτική συμπεριφορά.
Το πρόβλημα των διακρίσεων, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας μεγαλώνει
δραματικά, σε τέτοιο βαθμό που θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα σύγχρονο
Απαρτχάιντ. Όποιος θεωρεί κάτι τέτοιο υπερβολικό ας ρίξει μια ματιά στις
εργασιακές σχέσεις οι οποίες ισχύουν για τους μετανάστες και τις μετανάστριες.
Η μαύρη εργασία έχει γίνει καθεστώς, τα ένσημα άγνωστη λέξη, οι απολαβές τους
σχεδόν πάντα μικρότερες από αυτές των ελλήνων, την ώρα που οι εργοδοτικές
αυθαιρεσίες ποικίλλουν από καθυστερήσεις στις πληρωμές μέχρι την σεξουαλική
παρενόχληση. Παράλληλα, το ελληνικό κράτος από το 2012 αρνείται να εκδώσει
άδειες εργασίας σε αιτούντες/ούσες άσυλο με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται με
θεσμική επιβεβαίωση η δυνατότητα χιλιάδων ανθρώπων, νόμιμα διαμενόντων στη
χώρα, να εργαστούν νόμιμα.
Οι ΜΚΟ PRAKSIS και CIVIS PLUS υλοποιούν από τον Ιούνιο του
2015 το πρόγραμμα «REACT- Καταγραφή- Παρέμβαση - Αντιμετώπιση Διακρίσεων - Προστασία Ανθρώπινων Δικαιωμάτων» στοχεύοντας
στην καταγραφή κάθε είδους περιστατικού διάκρισης, την ψυχοκοινωνική και νομική
υποστήριξη των ανθρώπων που έχουν βιώσει τέτοια περιστατικά, την ενημέρωση
σχετικά με ζητήματα διακρίσεων καθώς και την συστηματική μελέτη του φαινομένου
προκειμένου να παραχθούν προτάσεις προς τους αρμόδιους φορείς για την υιοθέτηση
πολιτικών που θα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα και θα προσφέρουν λύσεις.
Μέχρι σήμερα, στα γραφεία ενημέρωσης του προγράμματος σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη
και Πάτρα, αλλά και στις τηλεφωνικές γραμμές ενημέρωσης και καταγγελίας έχουν
καταγραφεί περισσότερα από 400 περιστατικά διακρίσεων. Αυτά αφορούν σε
περιπτώσεις άνισης μεταχείρισης λόγω εθνικότητας, χρώματος, φύλου, σεξουαλικού
προσανατολισμού, ηλικίας, θρησκείας. Τέτοια περιστατικά εμφανίζονται στην
εργασία, σε δημόσιες υπηρεσίες, υπηρεσίες υγείας και όχι μόνο. Έχουμε δεχθεί
καταγγελίες για μεσίτες και ιδιοκτήτες που δεν ενοικιάζουν τα σπίτια τους σε αλλοδαπούς/ες,
για ακτοπλοϊκές εταιρίες οι οποίες χωρίζουν τα καράβια τους με τέτοιο τρόπο
ώστε να μην έρχονται σε επαφή οι τουρίστες/τριες με τους πρόσφυγες που
ταξιδεύουν από τα νησιά προς τον Πειραιά αλλά και άλλες πολλές περιπτώσεις που
αποδεικνύεται η ύπαρξη μιας μικροφυσικής των διακρίσεων. Άλλα περιστατικά
αφορούν σε εργαζόμενες που λόγω εγκυμοσύνης είδαν να αλλάζει η συμπεριφορά του
εργοδότη τους, σε ανθρώπους που θεωρούνται «πολύ μεγάλοι» ή «πολύ μαύροι» για
να βρουν δουλειά, ομοφυλόφιλους/ες ή τρανς άτομα τα οποία έχουν αντιμετωπίσει
υποτιμητικά σχόλια ή άρνηση εξυπηρέτησής τους σε δημόσια νοσοκομεία.
Κάθε περίπτωση αντιμετωπίζεται από τα στελέχη του Προγράμματος
εξατομικευμένα. Έχουμε προβεί σε καταγγελίες για δημόσιους και ιδιωτικούς
φορείς για τους οποίους μας έχει καταγγελθεί κάποιο περιστατικό διάκρισης.
Ακόμα, έχουμε προσφύγει στις αρμόδιες κρατικές αρχές (Επιθεώρηση Εργασίας,
Συνήγορος του Πολίτη κτλ.) και έχουμε πετύχει την δικαίωση ανθρώπων οι οποίοι
βίωσαν διακριτική μεταχείριση στην εργασία τους, παρέχοντάς τους ταυτόχρονα ένα
πλαίσιο ολικής ψυχοκοινωνικής στήριξης.
Ας συνοψίσουμε. Το περιστατικό στον ΗΣΑΠ ήταν ένα από τα πολλά που
συμβαίνουν εδώ και χρόνια και αποδεικνύουν ότι η κοινωνία μας ποτέ δεν
απαλλάχθηκε οριστικά από την ξενοφοβία, τον ρατσισμό και τις στερεοτυπικές
αντιλήψεις. Ας σκεφτούμε όμως, πόσες φορές έχουμε δει σε μέσα μαζικής μεταφοράς
παρόμοιες σκηνές με την παραπάνω; Είναι σπάνιο φαινόμενο ορισμένοι άνθρωποι να
νομίζουν ότι λόγω της θέσης τους ή της στολής της οποίας φορούν,
νομιμοποιούνται να ασκούν εξουσία σε άλλους συνανθρώπους μας; Τι κάναμε σε
αυτές τις περιπτώσεις; Πώς αντιδράσαμε; Ή μήπως δεν αντιδράσαμε καθόλου;
Γραφείο Αθήνας του REACT
Στάθης Μανδαλάκης – Κοινωνιολόγος
Βίλυ Χατζηγιάννη - Νομικός
Σχετικά με το REACT
Το έργο χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία
στο πλαίσιο του Προγράμματος «Είμαστε
όλοι Πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού Μηχανισμού
του ΕΟΧ για την Ελλάδα, γνωστού ως EEA Grants. Διαχειριστής
Επιχορήγησης του Προγράμματος είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Στόχος του Προγράμματος είναι η
ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας και η ενίσχυση της κοινωνικής
δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης.
Στο πλαίσιο του REACT λειτουργούν δύο τηλεφωνικές γραμμές για την καταγγελία περιστατικών άνισης
μεταχείρισης:
Από Κινητό Τηλέφωνο: 211 012 14 42
Από Σταθερό Τηλέφωνο: 800
100 17 78 (ΔΩΡΕΑΝ)
Παράλληλα, λειτουργούν τρία γραφεία ενημέρωσης και υποστήριξης για ζητήματα
διακρίσεων:
ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ Δευτέρα έως Παρασκευή 09:00-17:00
Παιωνίου 5 και Αχαρνών, 10440 Αθήνα (Πλ.
Βικτωρίας), 2108213704
ΓΡΑΦΕΙΟ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Δευτέρα έως
Παρασκευή 09:00-17:00
Αρκαδιουπόλεως 1 και Αγ. Δημητρίου 54632,
2310556145
ΓΡΑΦΕΙΟ
ΠΑΤΡΑΣ: Δευτέρα έως Παρασκευή 13:00-21:00
Τσαμαδού 38, Πάτρα,26222, 2610321933
e-mail: reactgr@gmail.com
Μάθε περισσότερα στο reactgr.blogspot.gr
Ποιοι είμαστε;
PRAKSIS
Η PRAKSIS έχει ως κύριο στόχο το
σχεδιασμό, εφαρμογή και υλοποίηση προγραμμάτων αναπτυξιακής, ανθρωπιστικής και
ιατρικής δράσης. Με βάση τα δύο Πολυϊατρεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, τα Κέντρα
Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων (Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη), το Κέντρο Υποδοχής
Ασυνόδευτων Ανηλίκων στην Πάτρα, τα Κέντρα Φιλοξενίας ασυνόδευτων ανήλικων
ΣΤΕΓΗ PLUS (+) δραστηριοποιείται σε Αττική, Κεντρική
Μακεδονία, Μυτιλήνη και Πάτρα προσφέροντας εδώ και 18 χρόνια άμεση και δωρεάν
ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ψυχολογική και νομική υποστήριξη σε γηγενείς
άστεγους, άπορους, ανασφάλιστους, νεο-αφιχθέντες αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και
μετανάστες, παλιννοστούντες, ασυνόδευτους ανήλικους, παιδιά των φαναριών,
αποφυλακισμένους καθώς και σε άλλες κοινωνικά και οικονομικά αποκλεισμένες
ομάδες. Με Κινητές Μονάδες Εξέτασης και Ενημέρωσης, παρέχει δωρεάν εξετάσεις
για τον ιό του HIV και την Ηπατίτιδα B,C. Λειτουργεί επίσης, τηλεφωνική γραμμή ενημέρωσης 800 11 11 600 (χωρίς χρέωση από σταθερό) ενημερώνοντας για τα
σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, Ηπατίτιδα Β,C και
τον HIV.
Στοιχεία Επικοινωνίας:
Στουρνάρη 57 & 3ης Σεπτεμβρίου,
104 32 Αθήνα
Τηλ: 210 520 52 00, Fax: 210 520 52 01
Email: info@praksis.gr
Url: www.praksis.gr
Facebook: ngo praksis
Youtube:praksis ngo
CIVIS PLUS
Η CIVIS PLUS ιδρύθηκε το 2011 στην Αθήνα με στόχο την καταπολέμηση του
κοινωνικού αποκλεισμού, της φτώχιας και της κοινωνικής ανισότητας. Υλοποιεί
προγράμματα ανθρωπιστικής και κοινωφελούς δράσης με αντικείμενο την υπεράσπιση
των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανεξάρτητα από χρώμα, εθνικότητα, φύλο, θρησκεία ή πολιτιστικό
υπόβαθρο και στο πλαίσιο που αυτά περιγράφονται από την Οικουμενική Διακήρυξη
των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Υιοθετεί στη
λειτουργία της τη Χάρτα Αυτοδέσμευσης, Κοινωνικής Ευθύνης και Λογοδοσίας που
επιβάλλει τη διαφάνεια και τον έλεγχο στη λειτουργία των Μη Κυβερνητικών
Οργανώσεων ανά τον κόσμο.
Στοιχεία Επικοινωνίας:
Κωλέττη 40 – 42, 10682, Αθήνα
E: info@civisplus.gr
T: +30 2110 121441
F: +30 2110 121443
www.civisplus.gr
E: info@civisplus.gr
T: +30 2110 121441
F: +30 2110 121443
www.civisplus.gr
Σχετικά με το Χρηματοδοτικό
Μηχανισμό του ΕΟΧ:
Ο Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος (ΕΟΧ) ενώνει τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής
Ένωσης και τις τρεις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ),
Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία στην Ενιαία Αγορά. Ο Ευρωπαϊκός
Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του ΕΟΧ ιδρύθηκε το 1994, με σκοπό τη μείωση των
οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων στην Ευρώπη και την ενδυνάμωση των
διμερών σχέσεων μεταξύ των κρατών δικαιούχων και των κρατών δωρητών. Για την
περίοδο 2009 – 2014, ο Χρηματοδοτικός Μηχανισμός ΕΟΧ διαθέτει κονδύλια
συνολικού ύψους €1,79δις, με τη Νορβηγία να συνεισφέρει το 97% του συνολικού
ποσού. Οι δωρεές αφορούν ΜΚΟ, ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα, καθώς και το
δημόσιο και ιδιωτικό τομέα στις 12 πιο πρόσφατες χώρες-μέλη της Ε.Ε., στην
Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Η συνεργασία με τους φορείς των χωρών
του ΕΟΧ είναι ευρύτατη και οι συναφείς δραστηριότητες έχουν ορίζοντα υλοποίησης
το 2016. Βασικοί τομείς υποστήριξης είναι το περιβάλλον και η κλιματική αλλαγή,
η έρευνα και οι υποτροφίες, η κοινωνία των πολιτών, η υγεία, η ισότητα των
φύλων, η δικαιοσύνη και η πολιτιστική κληρονομιά. Δείτε περισσότερα στο http://eeagrants.org/
Σχετικά με το Ίδρυμα Μποδοσάκη:
Το Ίδρυμα Μποδοσάκη είναι ένας από τους μεγαλύτερους ιδιωτικούς κοινωφελείς
οργανισμούς στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1973 από τον Πρόδρομο Μποδοσάκη -
Αθανασιάδη, ο οποίος αποφάσισε να διαθέσει την περιουσία του για την ενίσχυση
και προώθηση της εκπαίδευσης, , της υγείας, και της προστασίας του
περιβάλλοντος. Επιπλέον, το Ίδρυμα υποστηρίζει ΜΚΟ που εργάζονται με κοινωνικά
ευπαθείς ομάδες. Το Ίδρυμα Μποδοσάκη έχει βαθιά γνώση του κοινωφελούς μη
κερδοσκοπικού τομέα στην Ελλάδα και από τη στιγμή της ίδρυσής του μέχρι σήμερα
έχει διαχειριστεί περισσότερα από €400 εκατομμύρια, που έχουν δαπανηθεί
δίνοντας έμφαση στη μείωση της ανισότητας των ευκαιριών, στην εκπαίδευση των
νέων, στη βελτίωση ιατρικών και ερευνητικών υποδομών και στην προώθηση της
προστασίας του περιβάλλοντος. Δείτε περισσότερα στο www.bodossaki.gr
: